Malzeme Yönetimi: Tanım, Süreçler, Faydalar

Malzeme yönetimi, tedarik zinciri yönetimi ve planlamasının bir yönüdür. Malzeme yönetimin temel amacı, üreticilerin ürünleri için ihtiyaç duyduğu ham maddelere sahip olmasını sağlamaktır.

Malzeme yönetimi aynı zamanda bileşenlerin boşa gitmemesine ve envanter bakımı ve yönetiminin optimize edilmesine odaklanır. Malzeme yönetimi hangi malzemelere ihtiyaç duyulduğunu ve o malzemelerin nereden bulunacağına odaklanırken aynı zamanda envanter yönetimi ve depolama konularıyla da ilgilidir.

İmalat, inşaat, hastane ve sağlık hizmetleri, tekstil, petrol ve doğal gaz, ilaç ve diğer birçok endüstri yüksek kaliteli malzeme yönetimini benimser ve buna dayanır. Çok sayıda ham maddenin hareketini ve tedarik edilmesini içeren endüstriler, malzeme yönetimi uzmanlığına ihtiyaç duyar.

Malzeme yönetimi kurumların ve imalatçıların zaman, iş gücü ve maliyet tasarrufu yapmasına izin verir. Doğru zamanda doğru yere doğru kalitede malzemeleri sağlamak şirketler ve kurumlar için çok zordur. Bu zorluktan dolayı şirketlerin çoğu dış kaynak kullanmaya ve uzmanlaşmış malzeme yönetimi departmanları oluşturmaya karar verirler.

Dolaylı Malzemeler ve Doğrudan malzemeler

Malzeme yöneticiler hem doğrudan hem de dolaylı malzemelerle ilgilenirler. Doğrudan malzemeler, en yüksek maliyeti olan ve üretim hattı için en gerekli olan bileşenlerdir. Dolaylı malzemelere ham maddeler, doğal kaynaklar ve ürünleri üretmek için gerekli diğer malzemeler dahildir.

Dolaylı malzemeler doğrudan malzemelere göre daha az maliyetlidir ve daha az ölçüm gerektirirler. Dolaylı malzemeler arasında eldivenler, PPE ve bakım malzemeleri yer alır.

Malzeme Yönetimi Tanımı

Temelde malzeme yönetimi, doğru malzemelerin doğru zamanda doğru kişilere ulaşmasını sağlar.

Malzeme yönetimi aynı zamanda varlık yönetimi, donanım yönetimi, mülk yönetimi ve malzeme elleçlemesi olarak da ifade edilir. Malzeme yönetimin nasıl tanımlandığı ve ifade edildiği endüstrilere göre farklılık gösterecektir.

Malzeme Yönetimi Süreci

Malzeme yönetimi süreci, malzemeyi satın almadan teslim almaya kadar olan tüm adımları içerir. Bunlar arasında depolama, saklama, taşıma ve alma yer alır. Her adımın kendine has amaçları ve süreçleri vardır.

Satın Alma: Doğru miktarda ürün satın almak iki nedenden dolayı önemlidir. İlk olarak son kullanıcının operasyonu için ihtiyacı duyduğu her şeye sahip olmasını sağlar. İkinci olarak bu süreç depolama ve envantere yatırılan miktarını en aza indirebilir.

Depolama: Depolamanın amacı, ürünlerin bir sonraki adımda taşınmasını kolaylaştırmak için doğru yere doğru miktarda depo alanı yatırımı yapmayı içerir. Depolama malzeme üretimi ve malzeme kullanımı arasında tampon bölge görevi görerek malzeme eksikliği veya ürün hatalarının etkilerinden kaçınılmasını sağlar.

Taşıma: Doğru malzemeleri üreticilere veya diğerlerine zamanında taşımak o kadar geniş kapsamlı bir iştir ki bazı şirketlerin bu alana özel departmanları bulunur.

Ürün Kabulü: Malzeme yönetiminde ürün kabulü, bileşenlerin doğru müşterilere gönderildiğini kontrol etmeyi içerir.

Malzeme Yönetiminin Faydaları

İyi uygulanan malzeme yönetimi, üreticiler ve diğer endüstriler için dönüştürücü olabilir. Bu yöntemin çok sayıda faydası vardır ve birçoğu endüstriye özeldir.

JIT envanter kontrolü yapmak, malzeme israfını azaltmak, envanter doğruluğunu arttırmak ve malzeme taşımasını optimize etmek için daha açık görünen faydaları vardır.

JIT Malzeme Yönetimi

Doğru malzeme yönetimi just-in-time (JIT) yönetimine izin verir. JIT, malzemeleri ihtiyaç duydukça teslim etmeyi içeren bir envanter yönetim yöntemidir.

JIT şirketlerin ve kurumların ellerindeki envanter miktarını azaltmalarına izin vererek riski azaltır. Genel olarak JIT, doğru uygulandığı zaman şirketlerin riski azaltması, para tasarrufu yapması ve verimliliğin arttırılması için mükemmel bir yöntemdir.

JIT, daha az, daha sık depolama ve tedarik zinciri risklerini ele aldığı için malzeme yönetiminde uzmanlaşma veya dış kaynak kullanımı olmayan üreticiler ve kurumlar için zor olabilir.

JIT’in en önemli risklerinden birisi, planlanan ve gerçek sonuçlar arasındaki etki farkını arttırmasıdır. Malzeme yönetimi işlerini atamak, bu risklerin bazılarının önüne geçebilir. Özel olarak atanmış malzeme yöneticileri, uzmanlaşmamış departmanlara göre daha doğru malzeme gereksinimi tahmini yaparak JIT’i daha makul bir çözüm haline getirirler.

Malzeme Atığının Azaltılması

Envanteri takip edip malzeme teslimi zamanlamasını yöneterek malzeme yöneticileri hatalı siparişleri ve israfı azaltabilirler. Atıkları azaltmak, maliyet tasarrufu ve kaynakların korunması için önemlidir.

Artan Envanter Doğruluğu

Doğrudan malzeme envanter seviyelerinin tam olarak bilinmesi, üretim verimliliğini arttırarak envanter kaybını azaltmaya yardımcı olabilir. Malzeme kaybını önlemek, ham madde maliyetini azaltmak için temel bir adımdır.

Malzeme Taşımasının Optimize Edilmesi

Uzmanlaşmış malzeme yönetimi departmanları oluşturup daha iyi yönetim tekniklerine odaklanarak üretim şirketleri malzemelerin taşınmasını ve tedarik zincirlerini tamamen optimize edebilirler.

Bu optimizasyon, doğru depo yerlerini seçerek ve iyi ulaşım yöntemlerini kullanarak yapılır. Malzeme taşınmayı optimize etmek, üreticiler için daha tutarlı ham madde akışı sağlamaya yardımcı olur.

Tedarik Zinciri Yönetiminde Malzeme Yönetimi

Genişletilmiş tedarik zinciri araştırması ve tedarik zinciri yönetimi, malzeme yönetimini önemli oranda etkileyebilir. Genişletilmiş tedarik zinciri analizi, üreticilerin beklentilerinin ötesinde müşterilerin beklentilerini anlamayı hedefler.

Genişletilmiş tedarik zincirini anlamak için çalışan malzeme yöneticileri genellikle kendi kurumlarındaki diğer birimlerle iş birliği yaparlar. Örneğin bir inşaat şirketi için malzeme tedariki yapan bir malzeme yöneticisi, yeni proje hakkında geliştiriciler ve satış yöneticileriyle iş birliği yapar.

Kurumun diğer bölümlerindeki çalışanlarla iş birliği yaparak malzeme yöneticisi mevcut ihtiyaçların ötesindeki kaynakları tedarik etme konusunda çalışabilir. Bu da yöneticilerin potansiyel malzeme eksikliklerini, üretimdeki büyük artışları veya beklenmeyen diğer durumları daha kolay ele almasına yardımcı olur.

İnşaat Sektöründe Malzeme Yönetimi

Yoğun malzeme yönetimine ihtiyaç duyan endüstrilerden bir tanesi de inşaattır. İşgücünün aksine malzemelerin elde edilmesi ve gönderilmesi (malzeme yönetimi süreçleri gibi) birçok inşaat projesinin en büyük maliyet kalemidir.

Doğru miktardaki, doğru kalitedeki malzemeleri doğru insanlara ulaştırmak malzeme yönetiminin temel işlevidir ve tüm bu faktörler inşaat projesine bağlı olarak anlamlı ölçüde değişebilir.

Bu zorluklar, farklı inşaat sektörlerinde farklı malzeme yönetimi uzmanlıklarını gerekli kılar.

Tüm malzeme yönetimi inşaat işinin amacı, atıkları ve maliyeti azaltırken inşaat şirketlerinin projeyi zamanında tamamlaması için her şeye sahip olduğundan emin olmaktır.

İnşaat alanında malzeme yönetimi aynı zamanda bağımsız envanter yönetimine izin vermeyecek şekilde inşaat sahasında kaybolan veya çalınan malzemelere karşı doğru envanter seviyesini korumalıdır.

Sürdürülebilir Malzeme Yönetimi (SMM) Nedir?

EPA’ya göre sürdürülebilir malzeme yönetimi, “malzemeleri tüm yaşam döngüleri boyunca sistematik olarak kullanma ve yeniden kullanma yaklaşımıdır” (EPA, n.d.). Sürdürülebilir malzeme yönetimi emisyonu, atığı ve çevresel etkileri anlamlı miktarda azaltabilir.

Sürdürülebilir Malzeme Yönetimini Şirketinize Nasıl Uygulayabilirsiniz?

Sürdürülebilir malzeme yönetimi, tüm malzeme yöneticileri için artan endişelere yol açmaktadır. SMM teknikleri çevresel ve etik nedenlerden dolayı önemli olsalar da aynı zamanda birçok endüstrisinin genel maliyetini de düşürmeye yardımcı olabilirler.

Yaşam Döngüsü Değerlendirilmesinin SMM Üzerindeki Etkisi

Etkin SMM stratejisi için ilk ve en önemli adım, ürünlerin ve malzemelerin yaşam döngüsünü ve çevresel etkilerini anlamaktır. Malzeme yöneticileri, yaşam döngüsü değerlendirmesi (LCA) gerçekleştirerek bir ürünün ömrünü anlayabilirler.

Yaşam döngüsü değerlendirmesi dört adımda gerçekleştirilir: kapsam ve amaç, yaşam döngüsü envanteri, yaşam döngüsü etkisi analizi ve yorum.

Kapsam ve Amaç

LCA’nın araştırma adımı gerçekleştirilmeden önce projenin kapsamı tanımlanmalıdır. Kapsamı tanımlarken araştırmacılar gözlemlenecek etki kategorilerini (çevresel sektörler) ve ele alınacak ürün yaşam döngüsü kapsamını belirlerler. Örneğin bazı LCA projeleri tüketiciyi ele alırken bazıları ise üreticiyi ele alabilir.

Envanter Yaşam Döngüsü

LCA’nın ikinci adımı envanter yaşam döngüsüdür. Bu süreçte araştırmacılar, tanımlanan kapsam için üretilen ürünler için gerekli enerji ve malzeme akışlarını analiz ederler.

Gözlemlenen akışlar içerisine genellikle ekosisteme giren veya çıkan malzeme veya enerji dahildir.

Yaşam Döngüsü Etkisi Değerlendirmesi

Tanımlanan enerji ve malzemeleri kullanarak araştırmacılar envanterin tahmin edilen veya gerçek etkisini ölçebilirler. Araştırma alanları arasında habitatlar, iklim, kirlilik gibi konular dahildir.

Etki değerlendirmesini gerçekleştirirken araştırmacılar sonuçlarını sınıflandırır ve karakterize eder. Bu sürece sonuçları daha kolay karşılaştırmak için sonuçları normalleştirme ve ek analizler için daha önemli kategorileri seçme dahildir.

Yorum

Araştırmacılar değerlendirme sürecinde daha önce topladıkları verileri alarak bilgileri yorumlarlar. Bu süreç veri kalitesini değerlendirmeyi, kapsamı yeniden değerlendirmeyi, en önemli sorunları tespit etmeyi ve gelecekteki değişimler için önemli noktaları belirtmeyi içerir.

Sürdürülebilir Malzeme Tedarikinin SMM Üzerindeki Etkisi

Sürdürülebilir malzeme tedariki, SMM uygulamak için kullanılan bir yöntemdir. Sürdürülebilir malzeme tedariki amaçlarını karşılamak için malzeme tedariki, daha iyi malzeme tedarikini ifade eden kılavuzlara göre değiştirilebilir. Örneğin EPA’nın çevresel ve insan sağlığı etkilerini azaltmak için kapsamlı bir malzeme tedarik kılavuz seti bulunmaktadır (EPA, n.d.).

Kurumlar, farklı ham madde tedarikçileri seçerek, mevcut malzeme tedarikçilere kısıtlamalar koyarak veya diğer malzemeleri seçmek için yeni yöntemler bularak sürdürülebilir malzeme tedariki amaçlarını karşılayabilirler.

Döngüsel Ekonomi Stratejilerinin SMM Üzerindeki Etkisi

Özellikle döngüsel ekonomi kampanyaları başta olmak üzere geri dönüşüm stratejilerinin SMM üzerinde etkisi vardır. Döngüsel ekonomi, ürünlerin tedarik ve yaşam döngüsü sonu planlarının tahmin edildiği bir malzeme yönetimi türü amacıdır.

Döngüsel ekonomide ikinci el mağazalar, onarılmak için tasarlanan elektronik ürünler ve bozuk eşyalar için geri alım programları gibi stratejiler yer alır. Aynı zamanda plastikleri gelecekte yapılacak imalat için yeniden kullanılabilir peletlere dönüştürme gibi daha geniş kapsamlı programlar da olabilir.

SMM Araçları

Sürdürülebilirlik konusunda adım atmak isteyen malzeme yöneticileri ve malzeme yönetimi departmanları için çok sayıda araç vardır. SMM araçları, farklı endüstriler ve tüm sektörlerde çalışan malzeme yöneticileri için mevcuttur.

Malzeme yönetimi inşaat sektörü için çok önemli olduğundan dolayı inşaat malzemesi yöneticileri için SMM araçları tüm inşaat sektörlerinde mevcuttur. SMM araçlarının etkilerini keşfetmek için bir vaka çalışması olarak inşaat yıkımı ve atık bertarafı için mevcut olan araçlar ele alınabilir.

Birçok kurum, inşaat sektörü için daha döngüsel bir ekonomi inşa etmek adına malzeme yönetimiyle iş birliği yapacaktır. Örneğin Build Reuse adındaki bir kar amacı gütmeyen kurum, ABD boyunca yeniden kullanılabilecek inşaat malzemelerinin endeksine sahiptir.

Bu endeks, yeni projelerin malzemelerini yıkılmış binalardan veya tamamlanmış projelerden kalan malzemeler arasından almasına izin vermektedir. Potansiyel müşteri bulmak çabaya ve maddi karşılığına değmediği için birçok durumda bu gibi malzemeler atık olarak değerlendirilir.

Build Reuse, SMM araçlarına örnek olarak verilebilir. Farklı endüstrileri dönüştürmek için birçok üçüncü parti araç vardır ve bunlar malzeme yönetiminin sürdürülebilir malzeme yönetimine dönüşmesini kolaylaştırmaktadır.

Malzeme Yönetimiyle Alakalı Kavramlar

Birçok endüstri malzeme yönetimiyle birlikte veya bu alana yakın olarak çalışır. Örneğin aşağıda yer alan sektörler, malzeme yönetimi departmanlarıyla birlikte çalışır:

• Tedarik zincirleri
• Envanter yönetimi
• Lojistik
• Kurumsal kaynak planlama
• Üretim yönetimi

Özet

Malzeme yönetimi birçok endüstride geniş kapsamlı olarak uygulanır. Malzeme yönetimi teknikleri, ham madde tedariki ile ilgilenen tüm sektörleri derinden etkiler.

Böylelikle sürdürülebilir malzeme yönetimi gelişmelerinin çevre üzerinde ve gezegenin geleceğini yeniden şekillendirmede ciddi etkileri olabilir.

Çok sayıda sürdürebilir malzeme yönetimi stratejisi bulunmaktadır. Departmanlar ve araştırma takımları, etkiyi azaltma çabalarından önce çok çaba göstererek mevcut çevresel etkileri ve endişe duyulan konuları anlamak için farklı kaynakları kullanırlar.

Neyse ki şirketlerin her sektör için en iyi sürdürülebilir malzeme yönetimi tekniklerini oluşturmak için kullanabileceği kılavuzlar ve araçlar bulunmaktadır. Mevcut stratejilerin çoğu, döngüsel ekonomiyi benimsemek için malzeme yönetimi girişimlerinin çevresel etkilerini azaltmayı amaçlar.

Döngüsel ekonomi, ürünlerin ömürlerini tamamladıktan sonra nereye gideceklerini daha en başından tahmin eden bir ekonomidir.

...

Kaynak: https://www.inboundlogistics.com/articles/materials-management/